Hệ thống chữa cháy là gì?

Hệ thống chữa cháy là hệ thống gồm tập hợp các thiết bị được sử dụng để dập tắt hoặc ngăn chặn sự lan rộng của lửa trong tòa nhà. Các hệ thống chữa cháy có thể sử dụng hóa chất khô và/hoặc các tác nhân ướt để ngăn chặn các vụ hỏa hoạn.

Vai Trò Của Hệ Thống Chữa Cháy

Với đầu vào là các thiết bị nhạy cảm với khói, lửa, hệ thống chữa cháy có khả năng nhanh chóng phát hiện đám cháy; sau đó thực hiện những phương pháp chữa cháy đã được cài đặt. Chính vì thế, nó có khả năng nhanh chóng ngăn chặn và dập tắt đám cháy trong tòa nhà giúp bảo vệ an toàn cho con người và tài sản một cách hiệu quả nhất.

Các Loại Hệ Thống Chữa Cháy

Hệ thống bình chữa cháy, hệ thống chữa cháy họng nước vách tường, hệ thống chữa cháy Sprinkler và hệ thống chữa cháy khí (CO2, Nitơ, FM200,…) là những hệ thống chữa cháy được lựa chọn sử dụng nhiều nhất tại nước ta.

Hệ Thống Bình Chữa Cháy

Có 5 loại bình chữa cháy chính thức- Nước, Bọt Foam, Bột khô, CO2 và hóa chất ướt. Khi lựa chọn bình chữa cháy, bạn cần cân nhắc xem loại bình chữa cháy nào sẽ phù hợp với cơ sở của bạn.

Các loại bình chữa cháy khác nhau dập tắt các lớp đám cháy khác nhau. Nguy cơ hỏa hoạn từ các nhóm lửa khác nhau tại khu vực bạn sinh sống, làm việc sẽ giúp bạn xác định chính xác loại bình chữa cháy nào bạn cần.

Bạn cũng cần đảm bảo rằng bạn chọn đúng kích cỡ và trọng lượng của bình chữa cháy.

Dẫu có 5 loại bình chữa cháy chính thức, nhưng một số loại bình sẽ có 2 phiên bản, do đó bạn có tổng cộng 8 loại bình chữa cháy để lựa chọn, bao gồm:

Bình chữa cháy nước

Bình chữa cháy dạng sương mù

Bình chữa cháy bọt Foam

Bình chữa cháy bột khô

Bình chữa cháy hóa chất ướt

Bình chữa cháy hóa chất khô

Bình chữa cháy khí sạch

Bình chữa cháy CO2

Không có loại bình chữa cháy nào có thể chữa cháy mọi lớp lửa vì thế, bạn có thể tham khảo “Bình chữa cháy” để lựa chọn đúng loại bình mà bạn cần.

Bình cầu chữa cháy

Ngoài những loại bình chữa cháy kiểu cổ điển như trên, hiện nay, trên thị trường các bạn còn có thể tìm mua được bình cầu chữa cháy có đầu cảm biến nhiệt và móc treo trên tường. Loại bình chữa cháy này thường được lắp đặt tại những nơi nhạy cảm về cháy nổ, khi nhiệt độ môi trường tăng lên đến nhiệt độ nhất định, nó sẽ tự động kích hoạt để dập tắt đám cháy ngay lập tức.

Hệ Thống Chữa Cháy Khí

Hệ thống chữa cháy khí là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả việc sử dụng khí trơ và các tác nhân hóa học để dập tắt đám cháy. Theo tiêu chuẩn NFPA 2001 về hệ thống chữa cháy khí sạch, thuật ngữ khí chữa cháy sạch có nghĩa là chất chữa cháy không dẫn điện, dễ bay hơi hoặc khí không để lại dư lượng bay hơi.

Các hệ thống chữa cháy bao gồm hệ thống chữa cháy khí đều hoạt động dựa trên 1 trong 4 phương pháp dập tắt đám cháy bao gồm giảm hoặc cô lập oxy; giảm hoặc cô lập nhiên liệu; giảm nhiệt hoặc phá vỡ phản ứng của sự cháy.

FM200, Nitơ, C02, Aerosol, Novec1230, bọt Foam, hệ thống chữa cháy nhà bếp là các hệ thống chữa cháy khí được lựa chọn sử dụng nhiều nhất tại nước Việt Nam.

Để hiểu hơn về hệ thống chữa cháy khí, các bạn vui lòng tham khảo bài viết: “Hệ thống chữa cháy khí”.

Hệ Thống Chữa Cháy Họng Nước Vách Tường

Hệ thống chữa cháy họng nước vách tường (hay hệ thống chữa cháy bán tự động) là hệ thống chữa cháy thường được đặt ở các vách tường, cầu thang thoát hiểm, hành lang thang máy để luôn sẵn sàng hoạt động khi có cháy.

Khi có cháy xảy ra, người chữa cháy sẽ tới gắn cuộn vòi vào van nước, gắn lăng phun vào cuộn vòi, mở van và xịt trực tiếp vào đám cháy để dập tắt lửa.

Thiết Bị Chính Trong Hệ Thống Chữa Cháy Họng Nước Vách Tường

Một hệ thống chữa cháy họng chữa cháy vách tường được cấu thành từ các thiết bị chính gồm:

Bồn/bể chứa nước

Họng chữa cháy là thiết bị cấp nước cho bồn/bể chứa nước hoặc tiếp nước trực tiếp để chữa cháy.

Hộp phương tiện chữa cháy có dạng hộp hình chữ nhật trống với cửa đóng làm bằng thủy tinh sử dụng để đựng các loại phương tiện cứu hỏa như vòi chữa cháy, bình chữa cháy, lăng vòi chữa cháy,…

Cuộn vòi chữa cháy là đường ống dẫn nước mềm có khả năng chịu áp lực cao được dệt từ sợi tổng hợp bên trong có tráng cao su được sử dụng để truyền chất chữa cháy đến khu vực đám cháy.

Thiết bị bơm có nhiệm vụ bơm nước từ bồn/ bể chứa nước vào đường ống và qua lăng phun để chữa cháy.

Hệ thống đường ống và phụ kiện có nhiệm vụ phân phối nước đến các đầu phun để chữa cháy.

Van góc chữa cháy là loại van cứu hỏa chuyên dụng được lắp đặt trong các tủ PCCC của tòa nhà để nhân viên cứu hỏa lấy nước ra ngoài trong quá trình chữa cháy.

Lăng phun chữa cháy là bộ phận được gắn với vòi chữa cháy thông qua ren và khớp nối của cuộn vòi chữa cháy. Lăng phun đi kèm với vòi chữa cháy có nhiệm vụ dẫn nước từ nguồn cấp nước để chữa cháy khi có hỏa hoạn xảy ra.

Các Loại Hệ Thống Chữa Cháy Họng Nước Vách Tường

Hệ thống chữa cháy vách tường được chia thành 2 loại:

Hệ thống chữa cháy vách tường trong nhà được sử dụng để chữa cháy khi có hỏa hoạn xảy ra trong công trình xây dựng.

Hệ thống chữa cháy vách tường ngoài nhà được sử dụng để chữa cháy khi đám cháy ở ngoài công trình xây dựng.

Nguyên Lý Hoạt Động Của Hệ Thống Chữa Cháy Họng Nước Vách Tường

Khi xuất hiện hỏa hoạn trong tòa nhà, người chữa cháy phải nhanh chóng chạy tới các tủ cứu hỏa nằm trong hoặc treo trên tường. Lúc này, người thực hiện công tác chữa cháy phải nhanh chóng lăn hoặc kép ống mềm dẫn nước được xếp ngay ngắn trong tủ cứu hỏa. Sau đó lắp lăng phun vào một đầu dây, đầu còn lại lắp vào đường trục nằm trong tủ.

Một người giữ chặt vòi và một người khác mở van cấp nước tại tủ để phun nước vào đám cháy.

Hệ Thống Chữa Cháy Tự Động Sprinkler

Hệ thống chữa cháy Sprinkler là một hệ thống chữa cháy tự động với chất chữa cháy là nước, bọt hoặc khí. Hệ thống chữa cháy này chỉ làm việc khi nhiệt độ môi trường tại các đầu phun Sprinkler đạt đến nhiệt độ nhất định (57°C; 68°C; 79°C; 93°C; 141°C;…).

Các Loại Hệ Thống Chữa Cháy Sprinkler

Hệ thống chữa cháy tự động Sprinkler được chia thành 7 loại, cụ thể như sau:

Hệ Thống Chữa Cháy Sprinkler Ướt

Hệ thống chữa cháy Sprinkler ướt là hệ thống mà đường ống luôn có chứa sẵn nước và được kết nối với nguồn nước cung cấp nhờ đó nước sẽ phun ra ngay lập tức khi đầu phun Sprinkler được kích hoạt bởi nhiệt độ của đám cháy.

Hệ Thống Chữa Cháy Sprinkler Khô

Hệ thống Sprinkler khô trong đường ống sẽ không có nước mà thay bằng khí chữa cháy. Khi đầu phun Sprinkler hoạt động bởi nhiệt độ của đám cháy, khí sẽ thoát ra qua đầu phun làm giảm áp lực mở van hệ thống khô cho phép nước chảy vào hệ thống đường ống đi đến đầu phun đã mở.

Hệ Thống Chữa Cháy Sprinkler Xả Tràn

Hệ thống chữa cháy Sprinkler xả tràn được sử dụng ở những nơi đòi hỏi cần một lượng nước lớn phun ra để nhanh chóng kiểm soát được đám cháy trên một phạm vi rộng, không cho đám cháy lan truyền đi.

Hệ Thống Chữa Cháy Sprinkler Kích Hoạt Trước

Hệ thống kích hoạt trước cũng giống như hệ thống Sprinkler xả tràn ngoại trừ là sử dụng đầu phun Sprinkler kín. Hệ thống này thích hợp cho những nơi chứa các thiết bị vật phẩm có giá trị hay những nhà kho mà không gian làm ảnh hưởng đến tính hoạt động hiệu quả của đầu phun như dễ va đập gây hư hỏng đầu phun.

Hệ Thống Chữa Cháy Sprinkler Kết Hợp Hồng Thủy

Hệ thống sprinkler dùng các đầu sprinklers mở sẵn được gắn vào một nguồn nước, qua một van mà van đó sẽ được mở do sự kích hoạt của một hệ thống báo cháy được lắp đặt tại cùng những vị trí có đặt đầu sprinkler. Khi van này mở, nước sẽ chảy vào hệ thống đường ống, và rồi phun nước ra qua tất cả các sprinklers đã lắp đặt.

Hệ Thống Chữa Cháy Sprinkler Kết Hợp Hồng Thủy – Kích Hoạt Trước

Hệ thống chữa cháy Sprinkler kết hợp hồng thủy- kích hoạt trước có các đầu Sprinkler tự động được gắn vào hệ thống đường ống có chữa không khí, có áp lực và có một hệ thống dò cháy bổ sung được lắp đặt tại cùng như vị trí đặt đầu Sprinkler.

Các Thiết Bị Chính Trong Hệ Thống Chữa Cháy Sprinkler

Một hệ thống chữa cháy Sprinkler hoàn chỉnh được cấu thành từ những bộ phận chính như sau:

Trung tâm điều khiển có vai trò nhận tín hiệu từ các thiết bị kiểm tra mở máy điều khiển các thiết bị chữa cháy hoạt động.

Hệ thống báo động (chuông, còi) có nhiệm vụ thông báo cho người trong và xung quanh khu vực có cháy nhận ra sự cố và thông báo hệ thống báo cháy sắp làm việc.

Cụm van báo động dùng để báo động khi có hiện tượng hỏa hoạn xảy.

Hệ thống đường ống có nhiệm vụ phân phối nước/ khí trơ đến các đầu phun sprinkler để chữa cháy.

Đầu phun Sprinkler thực hiện 2 chức năng: cảm biến nhiệt và phun nước. Các đầu phun Sprinkler có chứa một bình thủy tinh chứa thủy ngân nhạy cảm với nhiệt độ. Khi nhiệt độ môi trường đạt đến một điểm nhất định, các bình thủy tinh này sẽ vỡ và cho phép nước/ khí phun ra để chữa cháy.

Van kiểm tra mở máy cho nước/ khí chảy qua khi đầu phun làm việc và tạo tín hiệu truyền về trung tâm điều khiển, kiểm tra áp lực làm việc của hệ thống chữa cháy Sprinkler.

Bình tích áp hoặc máy nén khí có tác dụng bù áp cho hệ thống chữa cháy để đảm bảo áp suất làm việc.

Bơm và động cơ bơm nước có nhiệm vụ bơm nước từ nguồn nước vào đường ống và qua đầu phun sprinkler để chữa cháy.

Nguồn nước/ bình chứa khí cung cấp nước/ khí trơ cho hệ thống chữa cháy Sprinkler.

Nguyên Lý Làm Việc Của Hệ Thống Chữa Cháy Sprinkler

Mỗi đầu phun Sprinkler trong hệ thống chữa cháy Sprinkler được giữ kín bằng một bình thủy tinh đựng thủy ngân nhạy cảm với nhiệt độ và một nút chặn.

Khi có cháy, nhiệt độ môi trường sẽ nhanh chóng tăng lên, khi đạt đến mức nhiệt độ kích hoạt theo thiết kế của nhà sản xuất, bình thủy tinh đựng thủy ngân sẽ vỡ. Lúc này, nút chặn sẽ rơi ra, nước được đẩy ra ngoài với áp lực lớn để chữa cháy.

Do mỗi đầu phun sprinkler được kích hoạt độc lập khi đạt đến mức nhiệt định trước nên số lượng vòi phun hoạt động chỉ giới hạn ở những nơi gần đám cháy do đó tối đa hóa áp lực nước có sẵn từ nơi bắt nguồn đám cháy.

Trụ Chữa Cháy Ngoài Nhà

Hệ thống trụ chữa cháy ngoài nhà bao gồm các thiết bị và mạng lưới đường ống dùng để cung cấp nước cho các thiết bị và phương tiện chữa cháy cố định bên ngoài nhà và công trình.

Hệ thống cung cấp nước chữa cháy ngoài nhà có khả năng bao phủ đến mọi điểm trong khu vực, công trình cần bảo vệ. Vì vậy hệ thống này thường được lắp đặt chung với hệ thống cung cấp nước sinh hoạt của khu dân cư.

Theo TCVN 6379:1998- Trụ nước chữa cháy- Yêu cầu kỹ thuật, trụ nước chữa cháy được chia làm hai loại là trụ nước chữa cháy nổi (trụ nổi) và trụ nước chữa cháy ngầm (trụ ngầm).

Trụ nổi: Là loại trụ nước chữa cháy mà toàn bộ phần họng chờ đặt nổi trên mặt đất với chiều cao quy định.

Trụ ngầm: Là loại trụ nước chữa cháy được đặt ngầm toàn bộ dưới mặt đất. Khác với trụ nổi, muốn lấy nước qua trụ ngầm phải dựng cột lấy nước.

Ngoài ra, khi chia theo số lượng cửa của trụ chữa cháy, chúng ta có 3 loại phổ biến bao gồm: trụ chữa cháy 2 cửa, trụ chữa cháy 3 cửa và trụ chữa cháy 4 cửa.

Họng Tiếp Nước Chữa Cháy

Họng tiếp nước chữa cháy là thiết bị cấp nước cho bồn nước chữa cháy hoặc tiếp nước trực tiếp để chữa cháy. Họng tiếp nước chữa cháy thường được đặt phía ngoài gần nơi xe cứu hộ có thể tiếp nước được.

Họng tiếp nước chữa cháy có cấu tạo là van một chiều nối với ống nước PCCC nối vào bồn nước dự trữ chữa cháy hoặc nối vào hệ thống ống chữa cháy.

Họng tiếp nước có 2 loại: họng tiếp nước chữa cháy 2 cửa và họng tiếp nước chữa cháy 4 cửa.

Trên đây là một số vấn đề cơ bản về hệ thống chữa cháy; hi vọng những thông tin trong bài viết này sẽ hữu ích với bạn.